Przewodnik Audio po terenach Zamku Malborskiego i Malborka

Aby w pełni korzystać z naszego Audio Przewodnika wykup dostęp:

FAZY BUDOWY ZAMKU MALBORSKIEGO

Najpierw jednak krótkie wprowadzenie, dla lepszej orientacji. Zespół zamkowy składa się z trzech części: Zamku Wysokiego, w formie czworoboku z górującą nad nim najwyższą wieżą, to jego najstarsza część, Zamku Średniego, oraz Przedzamcza, otaczającego obydwa Zamki, od północy, wschodu i zachodu.
Już w średniowieczu zamek był nieustająco przebudowywany i rozbudowywany, był jednym wielkim placem budowy i taki stan rzeczy, z różnym natężeniem trwa do dzisiaj. Biorąc to pod uwagę, historię zamku możemy podzielić następująco: od 1280 do 1330 (czyli około 50 lat) zbudowano pierwotny dom konwentualny na miejscu dzisiejszego Zamku Wysokiego; od 1330 do1457 (czyli ponad 120 lat) zbudowano Zamek Średni i Przedzamcze; 1457-1720 – drobne naprawy i przebudowy zamku; 1820 – 1850 – pierwsza, tzw. romantyczna faza odbudowy zamku po której nastąpiła druga, tzw naukowa faza odbudowy, trwająca od 1882 do 1945 r. Ostatni okres odbudowy zamku rozpoczął się po zakończeniu II wojny światowej i trwa do dziś.

Zamek Wysoki

Zamek wysoki to zamknięte w czworoboku założenie, gdzie w Przyziemiu znajdowały się pomieszczenia gospodarcze, a na strychach spichlerze.
Najważniejsze było piętro pierwsze, na którym znajdowały się pomieszczenia mieszkalne i wnętrza przeznaczone dla wspólnoty, jak choćby kościół. Pomieszczenia te, łączył korytarz zwany krużgankiem.
Nazwa zamku konwentualnego pochodzi od konwentu – wspólnoty krzyżackiej złożonej z braci (rycerzy, duchownych i sariantów) pod przewodnictwem komtura. Zakres władzy komtura wyznaczony zapisami Reguły był dość szeroki i obejmował sferę duchowną, administracyjno-świecką,jak i militarną. Bracia byli zakonnikami, ale każdy z nich pełnił też funkcję administracyjną lub gospodarczą. Bowiem Krzyżackie konwenty, były także podstawowymi ośrodkami władzy i administracji.

Brama prowadząca na Zamek Wysoki jest jednym z najstarszych elementów architektonicznych na zamku. Pochodzi z pierwotnego założenia, a więc z ok. 1280 r.

W Malborku zaczęli wznosić najpierw skrzydło północne Zamku Wysokiego, , a dopiero później następne. Formę czworoboku Zamek Wysoki otrzymał dopiero ok. 1330 r. Charakterystyczne ukośne położenie Bramy w stosunku do ścian skrzydeł Zamku Wysokiego to najprawdopodobniej świadectwo zmiany pierwotnej koncepcji usytuowania tej części Zamku. zastosowano podobne rozwiązania obronne, jak przy wjeździe na Zamek Średni, oraz malowniczy system przeciwwagi dla mostu zwodzonego, z wykorzystaniem metalowych kul na łańcuchu.

Zamek Wysoki został zrekonstruowany w końcu XIX w. Zamek był w średniowieczu wielokrotnie przebudowywany, a i prace konserwatorskie pozostawiły na nim swoje piętno.

Komnatki dostojników

Komnatki dostojników, to trzy zespoły pomieszczeń, w których miały znajdować się mieszkania i miejsca pracy podskarbiego Zakonu, komtura domowego, oraz zwierzchnika kuchni.
Pierwsze trzy pomieszczenia przypisane zostały do podskarbiego Zakonu. To jeden z tzw. wielkich dostojników zakonnych, zarządzający finansami Zakonu i urzędu wielkiego mistrza. Oprócz podskarbiego tylko jeden z wielkich dostojników krzyżackich rezydował w Malborku – był to wielki komtur, faktyczny zastępca wielkiego mistrza, mający swoje pomieszczenia w skrzydle północnym Zamku Średniego. Pozostali rezydowali poza zamkiem stołecznym: wielki szpitalnik mający nadzór nad szpitalami zakonnymi w Elblągu, wielki szatny nadzorujący zasoby odzieżowe i obuwnicze w Dzierzgoniu, a wielki marszałek, dowodzący wojskami krzyżackimi w swojej rezydencji, w Królewcu. Wielcy dostojnicy tworzyli powstałą w na początku XV .w Radę wielkiego mistrza, zastępującą w momencie konieczności szybkiego podjęcia decyzji, rzadko zbierające się kapituły generalne i domu głównego
Bezpośrednio obok pokoju dziennego podskarbiego, znajduje się skarbiec, zwany w średniowieczu srebrną komnatą („silber kammer”). To jeden z kilku skarbców, jakie posiadali w Malborku Krzyżacy. W okresie rozkwitu państwa krzyżackiego w Prusach, w II połowie XIV i początkach XV w. bogactwa Zakonu były wręcz legendarne. Krzyżacy kontrolowali produkcję rolną i rzemieślniczą, oraz pozyskiwanie bogactw naturalnych. Sami prowadzili handel na szeroką skalę, co biorąc pod uwagę sprawność ich administracji i brak możliwości kumulowania oraz dziedziczenia bogactw, przynosiło Zakonowi olbrzymie zyski.
Ze skarbcem wiąże się ciekawa opowieść o piekarzach, którzy pracując poniżej skarbca przez otwór w posadzce skarbca podbierali gromadzony w nim kruszec. Poprzez swoją rozrzutność zostali jednak schwytani i straceni
Komtur domowy (Hauskomtur) był zwierzchnikiem konwentu malborskiego. Jemu podlegali wszyscy malborscy bracia. Odpowiadał jednocześnie za wyposażenie zamku, naprawy, zakupy, opłacał służbę i rzemieślników. Prowadził własną księgę wydatków, z których rozliczał się przed skarbnikiem.

GDANISKO

Potężna wieża z prawej strony zamku wysokiego to tak zwane gdanisko, o którym dowiemy się w innej części przewodnika. Z lewej strony widzimy zamek średni oraz otaczające obydwie części zamku przedzamcze z charakterystyczną bramą mostową flankowaną dwoma potężnymi basztami. W tym miejscu znajdował się w średniowieczu most przez rzekę Nogat. Przedzamcze ciągnęło się aż do wysuniętej najdalej na północ baszty maślankowej.